Jakim sposobem znalazłeś się w Polsce? 

Do Poznania trafiłem jako student Uniwersytetu Artystycznego. Po dwóch latach studiów w Moskwie rozczarowałem się postradzieckim systemem nauczania i musiałem wybrać: albo pójdę do jednej z prywatnych szkół, albo wyjadę za granicę. No i jestem tu już od sześciu lat. Pierwszy raz przyleciałem tu na drzwi otwarte samolotem, aby obczaić uczelnię i miasto. Ale od paru lat między Rosją a Polską jeżdżę koleją. Bilety na samolot podrożały, a pociągiem podróżuje się przyjemniej. Droga z domu w Poznaniu do domu w Moskwie zajmuje mi samolotem 12 godzin, a pociągiem 18-19, czyli nie jest to wielka różnica.

Skoro tak lubisz pociągi, jechałeś kiedyś koleją transsyberyjską?

O kolei transsyberyjskiej słyszę najczęściej w Polsce. To wielki mit, który umarł. To środek transportu dość drogi i bezsensowny. Na Daleki Wschód lata się teraz samolotami, ale przez lata podróżowało się pociągiem. Łatwo można było nim dojechać do małych miasteczek, zatrzymywał się na przystankach między dużymi miejscowościami. Wtedy było jeszcze życie na dworcach, spotykało się babuszki handlujące naleśnikami czy blinami z kawiorem. Teraz już ich nie ma, bo im się to nie opłaca. A sama kolej stała się wyłącznie atrakcją turystyczną dla obcokrajowców. Gdybym chciał pojechać tą trasą, to próbowałbym pokonać ją pociągami podmiejskimi: od miasta do miasta, od guberni do guberni. Ktoś w internecie wyliczył, że taka podróż z Moskwy do Władywostoku trwałaby dwa miesiące. Wsiadasz, jedziesz parę godzin i wysiadasz w nowym miejscu. Tam zatrzymujesz się na jeden dzień i jedziesz dalej. Wydaje mi się to ciekawszym wyzwaniem niż tygodniowa podróż koleją transsyberyjską, która przypomina życie kota: wstajesz, patrzysz w okno, jesz, śpisz, wstajesz, znowu patrzysz w okno (śmiech).

Jak długo trwała twoja najdłuższa podróż?

Dwadzieścia siedem godzin na obóz harcerski na Ukrainie, gdy miałem dziewięć lat. To była bardzo długa wyprawa nad Morze Azowskie, mniej słone od Czarnego. Zwyczajny obóz, nic specjalnego, ale dziś może dziwić sam fakt, że żegnasz się z rodzicami na peronie, spędzasz ponad dobę w wagonie, a oni na miesiąc mają cię z głowy. Byłem na tych obozach na Ukrainie dwa razy.

A jechałeś trasą Moskwa – Pietuszki?

Oczywiście znam i uwielbiam książkę Jerofiejewa, ale nigdy nie byłem w Pietuszkach. Tam jedzie zwyczajny pociąg podmiejski, to niewiele ponad 100 km od Moskwy.

Wyrusza z Dworca Kurskiego.

Tak jest w książce, ale nie jestem pewien, czy tak to teraz wygląda. Jako nastolatek jeździłem kolejkami chyba z każdego dworca poza Kazańskim, bo nigdy nie wyjeżdżałem na wschód od Moskwy. Jeździłem głównie na praktyki. Na przykład w ramach zajęć z historii sztuki jeździliśmy do monastyru do miejscowości Siergijew Posad, 75 km od stolicy. Kiedyś w Trójmieście usłyszałem, że ktoś koło mnie rozmawia po angielsku z rosyjskim akcentem i opowiada, że przyjechał z Moskwy. Ucieszyłem się i zapytałem, z jakiej jest dzielnicy. Chwilę milczał i przyznał, że pochodzi z Siergijew Posadu (śmiech). Prawdą jest, że to miasto leży w obwodzie moskiewskim, ale kolejką jedzie się z Moskwy aż dwie godziny. Znajduje się tam piękne muzeum z pozostałościami cerkiewnymi, które wygląda bogato i biednie jednocześnie. Mnóstwo tam złota, wartościowych kamieni, ale jeśli się dobrze przyjrzeć, wszystko się tam sypie.

Czy rzeczywiście w rosyjskich pociągach – jak u Jerofiejewa – tyle się je i pije?

Kiedyś jeździło się podmiejskimi na imprezy. Takie przygody miał mój młodszy brat, który często z kolegami wyjeżdżał za Moskwę świętować urodziny i parę razy wylądował w jakimś miasteczku, nie wiedząc, gdzie jest i jak się stamtąd wydostać. Bywało tak i w środku zimy, gdy pociąg jeździ tylko dwa razy na dobę i jest srogi mróz. W tej chwili obowiązuje zakaz picia, nie tylko w pociągach, ale też na ulicy czy podwórkach. Nie wolno spożywać alkoholu w miejscach publicznych ani sprzedawać go po 23. Dotyczy to całej Rosji. W zasadzie życie podwórkowe obumarło. Podmiejskimi kolejkami jeżdżą policjanci i ludzie raczej się nie wychylają. Poza tym ze stereotypami trzeba uważać. Mój brat jechał z Poznania pociągiem Paryż – Moskwa i trafił na dwie Angielki, matkę z córką, które chlały cały czas. Truskawkową wódkę, bo w końcu to dziewczyny (śmiech). 

Podobno sam gotujesz?

Kocham gotować, kocham jeść. Ostatnio przygotowałem kolację z okazji urodzin mamy mojej dziewczyny. Postanowiłem wykorzystać przepisy z książki kucharskiej, którą po Bożym Narodzeniu przywiozłem z Moskwy. Chciałem do tematu podejść ambitnie i całkowicie się do nich zastosować. Niestety, autorka jest prawdziwą Gruzinką i uważa, że blender to zło. Dlatego np. nakazuje ucierać orzechy włoskie w moździerzu, chociaż połowa gruzińskich dań jest podawana z sosami z ich dodatkiem! Ja poszedłem na łatwiznę i użyłem blendera, ale i tak wyszła popisówka (śmiech).

Opowiadaj!

Na przystawkę przygotowałem pchali, czyli mieszankę dwóch past: ze szpinaku i z orzecha włoskiego z przyprawami. Podaje się je z chlebem i ze świeżym granatem. Potem było ajapsandali, czyli pieczone warzywa, takie gruzińskie leczo. No i na koniec na stół wjechał kurczak duszony dwie godziny w sosie pomidorowo-cebulowym.

Powiedz lepiej, co podałeś w kieliszkach?

W kieliszkach podałem wino – nie gruzińskie, ale z Lidla (śmiech).

Żadnego koniaku?

Nie miałem. Poza tym Gruzini nie robią koniaku. Mają umowę z Ormianami, że nie będą się tym zajmować. Ale za to produkują wino. Ormianie na odwrót: robią koniak i nie próbują zabierać się za wino. Potem się wymieniają.

To umowa nieformalna?

Wydaje mi się, że jest w jakiś sposób formalna (śmiech).

Myślisz, że gdyby ją złamali, to skończyłoby się bitką?

To jest Kaukaz. Tam wojny wybuchały o mniejsze rzeczy.

tekst: Łukasz Lubiatowski

zdjęcia: Marcin Matuszak